تعريف: تعريف ادغام در بخش قبلی توضیح داده شده است.
حروف آن: نون ساكن
و تنوين در شش حرف گردآمده در کلمه ی (يرملون)
ادغام می شوند.
انواع آن: دو نوع می
باشد؛ ادغام با غنه و ادغام بدون غنه.
ادغام باغنه
ادغام غنه دار امکان دارد با آمدن یکی از حروف كلمه ی (ينمو)بعد از نون ساكن یا تنوين.
این نوع ادغام بر دو نوع است: ادغام كامل غنه دار، و ادغام ناقص غنه دار.
ادغام كامل غنه دار: برای دو حرف ميم و نون. غنه ی باقي مانده هنگام ادغام نون ساكن یا تنوين در این دو حرف
مربوط به حرف ادغام شده در آن ها بوده و برای همین این ادغام، كامل خوانده می شود.
مثال:
- نون ساكن با نون
﴿وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِن نَّـفْعِهِمَا﴾
(بقره 219) (مثال اول)
- تنوين با نون
﴿وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ نَّـاعِمَةٌ﴾
(غاشيه 8) (مثال دوم)
- نون ساكن با ميم
﴿وَيُسْقَى مِن
مَّـاء صَدِيدٍ﴾ (ابراهيم 16) (مثال سوم)
- تنوين با ميم
﴿وَلَيَكُونـاً مِّنَ الصَّاغِرِينَ﴾ (يوسف 32) (مثال چهارم) این نون تأكيد می باشد و نه تنوين ولی در
ادغام حكم تنوين را می گیرد.
توجه:
هنگام ادغام با غنه باید مد آن به اندازه ی دو حركت
کشیده شود، همانطور که در بخش مدها شرح داده شده است.
ادغام ناقص با غنه: دو حرف؛ واو و ياء. ادغام را ناقص می خوانیم چرا که غنه ی به جامانده صفت حرف
ادغام شده است. مثال:
- نون ساكن و تنوين با واو
﴿وَمَا لَكُم مِّن دُونِ اللّهِ مِن وَلِيٍّ وَلاَ نَصِيرٍ﴾
(بقره 107) (مثال پنجم) در این مثال ادغام نون ساكن
در واو در کلمه ی ﴿مِن
وَلِيٍّ﴾ و ادغام تنوين در واو در
کلمه ی﴿وَلِيٍّ وَلاَ﴾ را می بینید.
- نون ساكن و تنوين با ياء
﴿فَمَن يَـعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْراً
يَرَهُ﴾ (زلزله 7) (مثال ششم) در این مثال، نون ساكن در ياء ادغام شده در كلمه
ی ﴿فَمَن يَـعْمَلْ﴾ و نیز تنوين در ياء ادغام شده است ﴿خَيْراً يَرَهُ﴾.
ادغام بدون غنه در حالتی پیش می آید که بعد از نون ساكن یا تنوين، لام یا راء
بیاید. ادغام نون ساكن و تنوين در این دو حرف ادغام كامل است.
- نون ساكن با لام
﴿وَيُؤْتِ مِن
لَّـدُنْهُ أَجْراً عَظِيماً﴾ (نساء
40) (مثال هفتم)
- تنوين با لام
﴿هُدًى لِّـلْمُتَّقِينَ﴾ (بقره 2) (مثال
هشتم)
- نون ساكن با راء
﴿أُوْلَـئِكَ عَلَى هُدًى مِّن رَّبِّهِمْ﴾ (بقره
5) (مثال نهم)
- تنوين با راء
﴿إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ﴾ (بقره
173) (مثال دهم)
1.
ادغام مشروط به این است که حرفی که در آن ادغام می شود و
حرف ادغام شونده در دو كلمه ی جدا باشند. چنانچه دو حرف مذکور در یک کلمه واقع شده
باشند، باید هردو را اظهار کامل نمود که به آن اظهار مطلق می گویند. در قرآن
کریم در جهار جا نون ساكن با یکی از حروف ادغام در وسط كلمه آمده است، که عبارتند
از: دنيا، صنوان،
قنوان، بنيان
(مثال یازدهم).
2.
استثناهای قواعد ادغام نون ساكن و تنوين:
- آیه ی: ﴿يس * وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ﴾ (يس 1-2) (مثال دوازدهم) هنگام وصل.
- ﴿ن وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ﴾ (قلم 1) (مثال سیزدهم) هنگام وصل.
در این دو موقعیت حفص نون را در هجای
حرف هاي سيـن (من يس) و نون اظهار نموده است، همانطور که از طريق شاطبيه روایت شده است.
3.
پیش تر در بخش ادغام در زمینه ی هجای حروف مقطعه ی آغاز سوره های شعراء و قصص
﴿طسم﴾ بحث نمودهه و دیدیم که حفص نون سين را
در ميم ادغام کرده است. می توانید به بخش ادغام، قسمت ادغام حروف متقارب مراجعه
نمایید.
4.
همچنین استثنای دیگری نیز هست، همانطور که در بخش ادغام حروف
متقارب بیان شده است، در آیه ی: ﴿وَقِيلَ مَنْس رَاقٍ﴾ (قيامه 27)
به دلیل سكت (ایست) واجب بر نون در کلمه ی "من".
5.
هنگام وقف بر ميم و نون در حالت سكون باید آن ها را
کاملاً با اظهار ادا نمود.
ادغام کامل با غنه: نون ساکن با نون
